Baskil Kayısısı

Baskil Kayısısı. Baskil. Apricot. Baskil, kayısı üretiminin yüksek olduğu bir ilçedir. Elazığ'ın diğer ilçeleri kayısı konusunda Baskil kadar üretim yapmamaktadır. Baskil ilçesinde hemen hemen her yerde kayısı üretimi yapılmaktadır. Ancak, kayısı üretiminde suyun gerekliliğinden dolayı Karakaya Barajı çevresindeki köylerde kayısı yetiştiriciliği daha fazladır.

Aslında Baskil denince akla kayısı gelmektedir. Bu durum tıpkı Malatya denince kayısı akla geldiği gibi bir durum...

Dünya kayısı üretiminin yüzde 15-20'si Türkiye'de yapılmaktadır. Aslında kayısı neredeyse dünyanın her tarafında yetişebilen bir bitkidir. O nedenle insanların yaşadığı tüm kıtalarda yetişir. Akdeniz'e yakın ülkelerde, Orta Asya'da Amerika kıtasında kayısı yetişir. Dünya yaş kayısı üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Türkiye'yi İspanya, İtalya, birleşik devletler topluluğu, İran Fransa, Yunanistan ve ABD izlemektedir. Bu ülkeler dünya kayısı üretiminde önde ülkelerdir. Bu ülkeleri Fas, Pakistan, Suriye, Çin, Güney Afrika, Macaristan, eski Yugoslavya, Romanya, Avustralya gibi ülkeler takip etmektedir.

Yukarıda da ifade ettiğim gibi dünya kayısı üretiminin yüzde 15-20'sini karşılayan Türkiye, kayısı üretiminde bazı bölgelere ayrılmaktadır. Bu bölgeler:

Malatya, Elazığ, Erzincan bölgesi Kars,

Iğdır bölgesi

Akdeniz (Mersin, Mut, Antakya) bölgesi

Marmara Bölgesi

Ege Bölgesi

İç Anadolu Bölgesi

Tabii ki Malatya-Elazığ-Erzincan bölgesi birinci sırada gelir. Kuru kayısının büyük çoğunluğunu da bu bölge karşılar. Dünya kuru kayısı ihtiyacının yüzde 85-90'ını da Türkiye karşılar. Yine kuru kayısı üretiminde de Malatya-Elazığ-Erzincan bölgesi önde gelir.

Baskil ilçemiz de kayısı üretimi konusunda önemli bir yer teşkil etmektedir. Baskil kayısılarının büyük çoğunluğu kuru kayısı olarak değerlendirilmektedir. Ancak son yıllarda sofralık kayısı da gelişmektedir.

Kayısı Hasadı

Kayısı ağaçlarında en uygun hasat elle toplama şeklinde olup, meyvelerin zarar görmemesi ve bir olgunlukta toplanmasını sağlar. Silkeleyerek hasatta, ağaç altına branda serilse bile meyvelerin zedelenmesini ve aynı olgunlukta toplanması sağlanamaz. Çırparak hasatta yukarıda anılan zarara ilaveten dalların ve meyve gözlerinin büyük ölçüde zarar görmesine yol açar. Son zamanlarda yurt dışından ithal edilerek Malatya'da geliştirilen örümcek ağı görünümünde olan brandaya silkelemek suretiyle meyvelerin zarar görmesinin önlenmesi yanında işgücü ve zaman tasarrufu da sağlanmıştır.

Kayısı Kurutma

Kuruma süresini kısaltmak, tabii rengi korumak, böceklenmeyi önlemek ve muhafaza süresini artırmak gayesiyle yapılan kükürtleyerek kurutma, toplam üretimin % 80'inden daha fazlasını oluşturmaktadır. Doğrudan toprağa, betona ve bez sergilere serilerek tabii olarak kurutulan ürünler, toplam üretimin yaklaşık % 10'unu oluşturmaktadır.

Kayısı Pazarlama

Malatya'da olduğu gibi Baskil'de de üretilen kayısının çoğu kurutularak değerlendirilmektedir. Çiftçilerin yüzde 60'nın geçim kaynağı olan kuru kayısının yüzde 95'i ihraç edilmektedir. İhraç edilen ülkelerin basta ABD ve Avrupa ülkeleri gelmektedir.

Baskil'de Kayısı Sorunları

Baskil'de kayısıya yönelik en büyük sorun kayısıya yönelik işleme tesislerinin azlığıdır. Bu nedenle Baskil'de üretilen kayısının büyük bir oranı Malatya'ya gönderilmektedir. Son yıllarda Baskil'de kayısı işletmeleri faaliyete geçmektedir.

Not: Bu yazıya eklemeler yapılarak daha çok geliştirilecektir.

Yazar Eşref Bolukçu